علل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر

دسته: روانشناسی و علوم تربیتی
بازدید: 24 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 148 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 100

زندگی اجتماعی انسان تحت حاكمیت قواعد و هنجارهای اجتماعی است اگر ما از قواعدی كه انواع رفتار را در زمینه‌های معینی به عنوان رفتارهای مناسب و رفتارهای دیگری را به عنوان رفتارهای نامناسب تعریف می‌كنند، پیروی نمی‌كردیم، فعالیتهایمان دستخوش هرج و مرج می‌گردید

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

علل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر

فهرست عناوین

عنوان

صفحه

چكیده:............................................................................................................... 1

مقدمه:............................................................................................................... 2

فصل اول

           - بیان مسئله....................................................................................... 4

           - اهمیت و ضرورت مسئله تحقیق...................................................... 7     

           - اهداف تحقیق.................................................................................... 10

فصل دوم

           - پیشینة تاریخی تحقیق....................................................................... 11

           - دیدگاه‌های‌ نظری تحقیق.................................................................. 14

           - تاریخ ادبیات تحقیق.......................................................................... 22

           - تاریخچة مواد مخدر در جهان و ایران............................................ 29

           - آنچه در مورد اعتیاد و مواد مخدر باید بدانیم؟.............................. 32

           - شناخت شخصیت و طرز رفتار معتادین......................................... 34

           - مشخصه‌های اعتیاد......................................................................... 35

           - مراحل اعتیاد.................................................................................... 38

- آیا اعتیاد یك نوع بیماری است؟! ................................................. 40

           - چارچوب تئوریك تحقیق.................................................................. 42

           - متغیرهای مستقل وابسته................................................................. 44

           - ارائه فرضیه‌های تحقیق................................................................... 45

           - شاخص و معرف سازی.................................................................. 46

           - تعریف نظری و عملیاتی متغیرها و شاخص‌ها................................. 48

فصل سوم

           - روش شناختی تحقیق....................................................................... 52

           - حجم نمونه و جامعة آماری............................................................ 53

فصل چهارم

           - تجزیه و تحلیل توصیفی و استنباطی داده‌ها ................................... 54

           - نتیجه‌گیری و خلاصه‌ی یافته‌ها....................................................... 73

           - پیشنهادات تحقیق............................................................................. 84

           - محدودیت‌ها تحقیق........................................................................... 85

فصل پیوست‌ها

           - پرسشنامه........................................................................................ 86

           - جدول كدنامه................................................................................... 89

           - منابع ............................................................................................... 93

چكیده

این تحقیق، پژوهشی است پیرامون علل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر در این تحقیق جامعه آماری خود را با حجم نمونه 100 نفر و از میان معتادین مراجعه كننده به ستاد هماهنگی و توانبخشی سازمان بهزیستی (مركز شهید اشرفی اصفهانی) برگزیده‌ایم.

در این تحقیق، 6 فرضیه مطرح و مورد بررسی قرار گرفت، كه در نهایت تمامی فرضیه‌های ما مورد تأیید قرار گرفت. به عبارت دیگر رابطة معناداری میان فرضیه‌های مطرح شده و علل گرایش جوانان به مواد مخدر وجود دارد.

روش تحقیق مورد استفاده برای دست‌یابی به نتیجه، روش پیمایشی است كه البته در ضمن از دو تكنیك، روش كتابخانه‌ای و نیز پرسشنامه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات سود جسته‌ایم.

در پژوهش انجام شده سعی شد كه نگاهی هر چند گذرا و سطحی به تعریف اعتیاد، مشخصه‌های اعتیاد  مراحل اعتیاد، شناخت شخصیت معتادین، تاریخچة مواد مخدر در جهان و ایران و … داشته باشیم. در انتهای تحقیق نیز پیشنهادات تحقیق را ارائه نمودیم تا بلكه در آینده محدودیتهای تحقیقی مانند آنچه كه در تحقیق فوق صورت گرفته از میان برداشته شود.

مقدمه

زندگی اجتماعی انسان تحت حاكمیت قواعد و هنجارهای اجتماعی است. اگر ما از قواعدی كه انواع رفتار را در زمینه‌های معینی به عنوان رفتارهای مناسب و رفتارهای دیگری را به عنوان رفتارهای نامناسب تعریف می‌كنند، پیروی نمی‌كردیم، فعالیتهایمان دستخوش هرج و مرج می‌گردید.

از سوی دیگر زندگی اجتماعی انسان با پدیده‌های اجتماعی نمود می‌یابد. پدیده‌های اجتماعی در واقع واقعیت‌هایی هستند كه جزء ذاتی زندگی اجتماعی بشر می‌باشند. حال اگر برخی از این پدیده‌ها در وضعیتی قرار گیرند كه از سوی جامعه، منفی تلقی شوند، ممكن است كه در حیات مطلوب اجتماعی اثر نامناسب گذارده و یا آن را تهدید نمایند. اما باید دانست كه تلقی منفی از یك پدیده اجتماعی در همه جوامع یكسان نیست و شاید معدودی از این پدیده‌ها را بتوان یافت كه وجود آنها در تمام یا اغلب جوامع همراه با تلقی منفی باشد. همچنین در یك جامعه خاص نیز تشخیص مثبت یا منفی بودن یك پدیده در میان گروه‌ها یا افراد مختلف، لزوماً یكسان نمی‌باشد. در این میان تلقی رهبران سیاسی جامعه، فراتر از یك تلقی فردی بوده و به مقدار زیادی در روند حیات جامعه تأثیر دارد.

اعتیاد به مواد مخدر یكی از مسائل مبتلا به امروز جهان است. پدیده‌ای است كه بیش از پیش نسل امروز و فردا را تهدید به نابودی می‌كند و این امر تقریباً درد جدیدی است، روزی نیست كه سمینارها و كنفرانس‌هایی با شركت عده‌ای صاحب نظران دنیا در زمینه‌های جرم شناسی، روان شناسی، جامعه شناسی و… تشكیل نگردد و در پی از بین بردن این درد بی‌درمان نباشند. ولی از آنجا كه در فكر شناخت زمینه‌های اعتیاد بر نمی‌آیند غالباً طرق درمان پیشنهادی آنان نیز چاره درد نمی‌كند. این است كه می‌بینیم هر روز بر تعداد معتادین چه در ایران و چه در جهان افزوده می‌گردد.

بیان مسئله

مصرف مواد مخدر همچون خشخاش، هروئین، تریاك، ماری جوانا و … تا حدودی بهتر از دیگر انواع انحرافات نشان می‌دهد كه تا چه حدی هر جامعه، برحسب زمان، مكان، جنس، سن، قوم، قبیله و طبقه مسائل جامعوی را تعریف و ارزش‌گذاری می‌كند.

امروزه مصرف این مواد و امثال آن، آثار مخرب اعتیاد و قاچاق انواع مواد مخدر بر ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع آسیب رسانده و نه تنها بصورت یك تهدید ملی بلكه فراتر از مرزهای ملی بصورت یك مسئله پیچیده جهانی در آمده كه شعاع مضرات و اثرات زیانبار آن گریبان‌گیر كشورهای بی‌شماری شده است كه شدت و وسعت این بحران كه از گذشته‌های دور بر جامعه جهانی سایر افكنده برحدی كه علاوه بر مسئوولین كشورهای توجه بسیاری از صاحبنظران و كارشناسان مسائل علوم اجتماعی را نیز به خود معطوف نموده و علی رغم رویكردهای جامع و تمهیدات اتخاذ شده در حل و كاهش این معضل در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی، هر روز عملاً شاهد وخامت بیشتر اوضاع و تشدید این مسئله مهم می‌باشیم.

اما اینكه چرا و چگونه اعتیاد بر مواد مخدر به عنوان مسأله تلقی می‌شود، بیشتر مربوط به نظر افراد و تجربه شخصی آنان است. چرا كه در سالهای اخیر تعداد فزاینده‌‌ای از مدم عام شهرها طرز تلقی بامدار او اغماضی را پذیرفته‌اند و معتقد شده‌اند كه این قوانین هستند كه مواد مخدر را خطرناك جلوه می‌دهند و در نتیجه مسائل مربوطه را نیز پدید می‌آورند. با این وجود در جامعه ما بسیاری از مواد مسأله ساز تلقی می‌شوند زیرا كه اغلب آنها، افراد را ناكار می‌سازند و توانائی آنان را برای ساماندهی امور خویش، اداره زندگی شخصی و خانوادگی دچار اختلال می‌كنند.

و این مسئله بدان علت است كه با مصرف این مواد، فرد معتاد حرمت ارزش های اخلاقی و جر هنجارهای جامعوی را پاس ندارند و در نتیجه قوانین را زیر پا گذارند و با پرخاش موجبات آزار دیگران را فراهم آورده و در نهایت دست بجرایم و جنایات آشكار یا پنهان مالی یا جانی بزنند.

اگر این واقعیت را بپذیریم كه انسان موجودی است اجتماعی و ساخته پرداخته بنیادهای فرهنگی، اقتصادی و روابط و مناسبات اجتماعی جامعه‌ای كه در آن پرورش یافته، پس ناچار باید این به این حقیقت كه پدیده‌های ناهنجاری همچون، دزدی، روسپیگری، اعتیاد و … نیز ناشی از مناسبات و روابط حاكم در درون یك جامعه است. به این ترتیب مشخص می‌شود كه اعتیاد نه یك بیماری شخصی. بلكه یك عارضه اجتماعی است. به عبارت دیگر باید در كنار مسائل تاریخی و سیاسی گرایش به اعتیاد ـ كه البته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است ـ به جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی آن نیز توجه كافی مبذول نمائیم و ساده‌انگاری مسئله را تنها در روابط با معتاد و خصوصیات شخصی و روانی آن ملاحظه كنیم. چرا كه اعتیاد یك مشكل اجتماعی است و باید در عمق جامعه ریشه‌یابی شود.

معمولاً واكنش اجتماعی مردم در مورد مصرف مواد مخدر در طول قرون متفاوت بوده و متأسفانه باید به این حقیقت تلخ اعتراف نمود كه اعتیاد را بیشتر یك مسئله شخصی و فردی می‌دانند نه اجتماعی و این در حالی است كه اعتیاد یك مسئله اجتماعی است و نه شخصی. ما هنوز هم در دوره‌ای هستیم كه تصویر یك «معتاد محكوم است»، «مغعتاد مظنون است» و … در جامعه ما بدون اینكه بیان كرده باشند رواج دارد، تا شاید بتوان از شیوع آن جلوگیری كرد و اجرای قوانین را تشدید نمود اگر امروز، نسل جوان دیگر به شعارهای ضد اعتیاد اعتقادی ندارند بدین سبب است كه انواع جدید از مواد و فرا شدهای مخدر در اختیار آنان قرار می‌گیرد.

بنابراین مسئله گرایش جوانان به مواد مخدر از این نظر اهمیت دارد كه پاره‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی و فرهنگی، در زمینه‌های آماده فرد را به سمت اعتیاد سوق می‌دهند. به بیان دیگر «معتاد شدن» ارثی نیست بلكه مجموعه‌ای از شرایط فوق كه دارای ریشه‌های متفاوتی هستند، زمینه ساز اعتیاد می‌شوند. در هیچ موردی كنش اعتیاد از نسل پیشین به نسل پسین به میراث نمی‌رسد، بلكه تنها گرایش بدان است كه می‌تواند جنبه ارثی داشته باشد. بدینسان است كه افراد تحت تأثیر انگیزه‌های جرم زای جامعه در معرض جرم قرار می‌گیرند.

در نتیجه از آنجا كه شخصیت فرد معتاد محصول كاركردهای زیستی ـ جامعوی است. اهمیت طرخ و پرداختن به این مسئله كه چرا جوانان به سمت اعتیاد كشیده می‌شوند و نقش عوامل اقتصادی و اجتماعی در این میان به روشنی هویدا می‌شود.

اهمیت و ضرورت مسئله تحقیق

جامعه نسبت به مواد مخدر بسیار حساس است. بسیاری از كشورهای جهان آن رامسئله اجتماعی حادی به شمار می آورند ومواد مخدر را بخصوص برای نسل جوان خطر اصلی می دانند. چرا كه مواد مخدر بسان شمشیر دو لبه ای عمل می كند كه از یك طرف سودسرشار فراهم می آورد و از سوی دیگر بر پیكرة اجتماع سم وارد می كند و باعث از دست رفتن نیروی انسانی و جمعیت فعال و كاهش توانایی های فكری و جسمی منابع انسانی، طبیعی و مالی كه می توانستند نقش و تأثیر بسیار بسزایی در راه توسعه اقتصادی و اجتماعی و … ایفا كنند.

امروزه تجارت مواد مخدر بعد از قاچاق اسلحه بزرگترین و سودآورترین تجارت روی زمین است. «قاچاقچیان بین المللی مواد مخدر از طریق تجارت افیون در جهان سالانه مبلغ 500 میلیارد دلار سود به جیب استعمارگران سرازیر می كنند[1].» آمار و ارقام مربوط به این تجارت مسموم در ایران نیز قابل توجه و تأمل است. خسارتهای اقتصادی ناشی از سوء مصرف و قاچاق مواد مخدر در ایران سالیانه بالغ بر 480 میلیارد تومان برآورد گردیده است. كه با توجه به افزایش نرخ تورم سالیانه ، این رقم در سال 1377 معادل 700 میلیارد تومان در سال تخمین زده می شود.

آسیب پذیری كشور ما با توجه به موقعیت ژئوپولیتیكی، واقع شدن در كوتاه ترین و ارزان ترین مسیر ترانزیت مواد مخدر همجوار با «هلال طلایی Golden crescent » به عنوان یكی از بزرگترین مناطق كشت و تولید مواد افیونی بسیار زیاد است. نظر به اینكه روند شتابان افزایش جمعیت در كشور ایران و گستردگی پیامدهای ناشی از این معضل بر ساختار جامعه و اثرات منفی بر بهداشت فردی و جمعی، افزایش جرائم، بزهكاری، قتل، تجاوز ، خشونت، فساد و ازهم گسیختگی های خانوادگی و اجتماعی و … قابل تأمل و بررسی است.

آمارهای موجود نشان می دهد كه نسبت مواد مخدر در سطح جهان در شش ماه اول سال 1985 میلادی نسبت به سال قبل رشد سرسام آور داشته است. بطوریكه مصرف تریاك در سطح جهان 60 درصد، هروئین 45 درصد و كوكائین و حشیش نیز نسبت به شش ماه اول سال 1985 به میزان 175 درصد و 80 درصد افزایش داشته است و ال – اس – دی كه از انواع خطرناك مواد مخدر است در كشورهای سرمایه داری هزاردرصد رشد مصرف داشته است.

اهمیت كلی پرداختن به اعتیاد و قاچاق مواد مخدر در جامعه رو به توسعه ایران، زمانی جدی بودن و ضرورت طرح آن را می نمایاند، كه نگاهی به آمار و ارقام كه بعضاً از منابع و سایر در مناسبتهای مختلف ارائه می گردد، داشته باشیم كه این مهم خود گویای تصویر كلی از شدت ابعاد این مسئله اجتماعی و معضل همگانی در تمامی ساختارهای جامعه است.

در كشور ما، با وجود مبارزات شدیدی كه بر علیه قاچاق مواد مخدر و مسأله اعتیاد شده ولی هنوز به عنوان یك معضل اجتماعی گریبانگیر جامعه ما می باشد و بسیاری از افراد كه به این بلای خانمانسوز گرفتار هستند یا نابود می شوند، یا زندگی خانوادگی شان ازهم پاشیده می گردد. «پای بندی ایران به مبارزه با مواد مخدر هیچ دلیلی شاخص تر از كشته شدن تعداد زیادی از پرسنل نیروی انتظامی نیست. از زمان پیروزی انقلاب اسلامی، 2356 نفر از افسران و پرسنل نیروی انتظامی كشته شده اند كه این روند ادامه دارد[2].»
اهداف تحقیق

شناخت كامل واقعیت هر موضوع و پدیده و یافتن رابطه علت و معلولی موجود بین امور و در نهایت یافتن راه‌های مقابله و جلوگیری از وقوع و ایجاد پدیده‌های ناهنجار از طریق تجزیه و تحلیل منظم و بررسی بدون تعصب، از جمله اهداف این تحقیق، برقرار ذیل می‌باشد:

1- شناخت علل اعتیاد به مواد مخدر از جنبه‌های مختلف، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و روانی.

2- شناخت راه‌های مختلف پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر.

3- ارائه راه حل‌هایی كه بتوان قشر جوان را از این ورطه خطرناك نجات داد.

4- شناخت نوع مواد مصرفی و شیوة استعمال آن.

پیشینه تاریخی تحقیق

با توجه به مهم بودن موضوع تحقیق، تحقیقاتی چند در زمینه اعتیاد و گرایش و اثرات اعتیاد بر خانواده و جامعه انجام شده، كه ذیلاً اشاره می كنیم. 1- تحقیقی در سال 1374 توسط حبیب آقا بخشی تحت عنوان اعتیاد پدر و اثرات مخرب آن بر خانواده با نوع طرح كاربردی انجام داده كه به شرح زیر می باشد. هدف بررسی، تأثیر اعتیاد پدر بر كاركردهای خانواده است. به منظور شناخت تاثیرات اعتیادر پدر بر جامعه پذیری فرزندان نقش اقتصادی و حمایتی پدر و روابط اجتماعی اعضای خانواده این پژوهش از نوع مطالعات تبینی مقایسه ای است كه به صورت مقایسة برنامه ریزی شده انجام گرفته و به مقایسه دو گروه از خانواده های پدر معتاد و غیر معتاد در شهر تهران پرداخته است. گروه اصلی شامل یكصد خانوادة ساكن تهران با مشخصات اعتیاد پدر به هروئین متجاوز از 5 سال و داشتن فرزندان 5-12 ساله می باشد گروه مقایسه شامل یكصد خانواده مشابه با گروه اصلی بدون اعتیاد پدر به مواد مخدر است كه از طریق مانند گیری انتخاب شدند با جمع آوری اطلاعات از طریق مشاهده مصاحبه از این گروه نتیجه می شود كه در خانواده های پدر اعتیاد، جامعه پذیری فرزندان، نقش اقتصادی و اقتدار پدر روابط اجتماعی اعضای خانواده، دچار اختلال می گردد و نقش حمایتی پدر شدیداً كاهش می یابد.

2- تحقیق پیشگری توسط محمد حسین فرجاد تحت عنوان بررسی عوال روانی اجتماعی، بازگشت مجدد به اعتیاد در سال 1374 تحت عنوان كاربردی صورت گرفته است كه به شرح زیر می باشد. پژوهش حاضر طرح مقدماتی پژوهشی در سطح كلی است كه با هدف شناخت عوامل روانی موثر بر بازگشت معتادان به اعتیاد طراحی شده است. حجم نمونة آماری 203 نفر معتاد است.روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه بوده است. یافته ها نشان می دهد كه (1) بیشتر معتادان مرد، دارای تحصیلات متوسطه، پدران و مادران بیسواد یا كم سواد، متولد شهر و مركز استان، متأهل دارای خانواده های سازمانی رهن، رهن و اجاره هستند.(2) بیشتر هروئین مصرف می كنند.

(3) دوستان، عوامل مالی و فشارهای روانی از عوامل اصلی اعتیاد ذكر شده است. در این تحقیق همچنین با استفاده از آزمون روانی 90 Scl روی 2030 معتاد مورد نظر مورد پژوهش واقع شده است، یافته ها نشان می دهد كه بیشتر معتادان معتقدند كه به رفتار دوستانه دارند. معتادان نباید در مشاغل با افراد عادی رقابت كنند. عصبی تر از افراد عادی هستند كمرو نیستند، كمتر موفق هستند نباید از آنها زیاد توقع داشت، نمی تواننند در فعالیتهای اجتماعی مشاركت كنند میزان اشتیاق آنها به زندگی مثل افراد عادی است معمولاً نامرتب هستند. غالباً مردم دارند، وظیفه شناس نیستند. از خود راضی هستند. بیشتر مأیوس می شوند. از افراد عادی متنفر نیستند. می توانند از خود مواظبت كنند، زندگی با افراد عادی برایشان مطلوب است. جاه طلبند، متكی به نفس نیستند، با بیشتر افراد عادی به محبت نیاز داردند. كم هوش تر نیستند و با افراد عادی متفاوتند و بیشتر نیاز به همدردی دارند.

3- تحقیق دیگری در سال 1359 توسط خانم فرخندانی علیزاده، زهره تحت عنوان بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و خانوادگی و بعضی ویژگیهای شخصیتی روی اعتیاد نوجوانان و جوانان باسواد (25-15 سال) صورت گرفته كه به شرح زیر می باشد.

هدف تحقیق شناخت نقش عوامل اقتصادی- اجتماعی و خانوادگی در روی آوردن افراد به اعتیاد و توصیف خصوصیات و ویژگی های فردی و شخصیتی فرد معتاد است. این بررسی به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه از 121 نفر نمونه شامل 51 نفر مرد معتاد یا گروه آزمایش 47 نفر مرد غیر معتاد و 1 نفر زن غیر معتاد گروه اول انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد كه اكثریت معتادین را جوانان 20-25 ساله با اعتیاد و هروئین 98% تشكیل داده است. محیط های متشنج خانوادگی اعتیاد و والدین و نزدیكان فراوانی و در دسترس بودن محیط، پائین بودن سطح تحصیلی و اجتماعی نقش موثری در اعتیاد افراد داشته است، معتادان نسبت به گروه گواه دارای خصوصیات لوروتیك تر عدم ثبات عاطفی، هیجان پذیری، اضطراب بیشتری هستند، حالات غیر اجتماعی تر و تكروی بیشتری دارند.

درون گراتر هستند، اعتیاد به نفس و احساس خود كفایی دارند و احساس سلطه جویی كمتر می كنند، بدین معنا كه بیشتر منفصل و پذیرا بوده و از رویارویی با حوادث گریزانند.

دیدگاه‌های نظری تحقیق

جامعه شناسان برای فهم عمل انجرافات به عوامل اجتماعی و فرهنگی شكل دهندة رفتار انسان توجه دارند و در تبینهای جامعه شناختی خود بر ساخت اجتماعی الگوهای كنش متقابل فرد و دیگر اعضاء جامعه تكیه كرده، بر موارد زیر اشاره می‌‌كنند:

1) جامعه پذیری ناقص

بر اساس این نظر اگر فردی به درستی اجتماعی نشده باشد، هنجارهای فرهنگی را در شخصیت خود عجین نمی‌سازد و به همین سبب نمی‌تواند میان رفتار شایسته و ناشایسته تمایز بگذارد.

2) انحراف آموختنی است:

جامعه شناسان معتقدند كه بسیاری از رفتارهای انحرافی، اكتسابی و قابل انتقال از شخص به شخص دیگری است.

3) نارسائیهای فرهنگی و ساختار اجتماعی:

هر جامعه نه تنها هدفهای پذیرفته شدة فرهنگی دارد، بلكه وسایل پذیرفته شده را نیز برای نیل به این هدفها در اختیار دارد. هرگاه به عللی این وسایل در اختیار فرد گذاشته نشود احتمال می‌رود، منحرف گردد.

مهمترین نظریات انحرافات

1- نظریة بی‌هنجاری

بی‌هنجاری حاصل وضعیت آشفته‌ای است كه هنجارها از بین رفته و یا در تضاد قرار گرفته‌اند. جوامعی كه در آنها بی‌هنجاری به شكل وسیع وجود داشته باشد، از آنجایی كه اعضای آن جامعه برای رسیدن به مقاصد مشترك، خطوط راهنما در اختیار ندارند و احساس جدایی و بی‌جهتی می‌كنند، در خط تلاش قرار می‌گیرند.

هنگامی كه فرد دچار حالت «آنومیك» می‌شود، وابستگی و احساس تعلق خود را به گرئوه از دست می‌دهد، هنجارهای گروهی را بعنوان سرمشق نمی‌پذیرد و از آنها می‌گریزد و برای مدتی در بی‌هنجاری یا دقیق‌تر در كم هنجاری و یا كژهنجاری به سر می‌برد. زیرا هنجار مطلوبی نمی‌یابد تا جایگزین هنجارهای پیشین سازد.

برای اطمینان، البته تمام هنجارها را از دست نمی‌دهد ولی خودش را كنار می‌كشد و كمتر خود را با دیگران همنوا و همسان می‌یابد. (شیخاوندی، 13).

جامعه شناسی به نام «م. مك آیور» آنومی را بدینسان تعریف كرده است: « آنومی عبارت از حالت ذهنی كسی است كه به اخلاقیات حاكم و خاستگاه آن پشت پازده، دیگر اقتصادی به جمع جامعه خویش ندارد و خود را مجبور به تبعیت و پیروی از آنها نمی‌بیند. انسان آنومیك، از نظر ذهنی كنترل می‌شود و به تمایلات خود می‌پردازد و مسئوولیت هیچ چیز و هیچ كس را نمی‌پذیرد. (شیخاوندی،13)،

2- نظریه تضاد:

نظریه تضاد نیز مانند نظریه انحراف بر عواقب شخصی و اجتماعی و تمركز ثروت و قدرت در دست عده‌ای معدود تكیه می‌كند. نقطه عطف عمده این نظریه آن است كه گرو‌ه‌های قدرتمند جامعه علایق مشترك اقتصادی و سیاسی دارند و اكثر برگزیدگان قدرت،  از قدرت سیاسی خود برای تدوین و اجرای معیارهای قانونی‌ حامی منابع خود استفاده یا در واقع سوء استفاده می‌كنند. طرفداران این نظریه تا حدی تبیین‌های متفاوتی را درباره چرایی بروز موقعیت مورد بحث در جوامع جدید عنوان می‌كنند.

3- نظریه پیوند افتراقی

نظریه «اروین ساترلند» تحت عنوان پیوند براین نكته دلالت دارد كه فرایند یادگیری رفتار مجرمانه بوسیله دوستان فرد مجرم تعیین می‌شود. چهار گام زیر فرایند نظریه پیوند افتراق را به اختصار نشان می‌دهد:

1- رفتار تبهكارانه:

مانند دیگر رفتارهای معمولی در اثر كنش متقابل با دیگران، بویژه گروه دوستان آموخته می‌شود.

2- فراگیری رفتار مجرمانه:

كه مستلزم یادگیری تكنیك‌های ارتكاب جرم و انگیزه‌ها و گرایش‌های مناسب برای بزهكاری است.

3- انسان بدان سبب مجرم می‌شود كه فراوانی امكانات قانون شكنی بر محدودیتهای نامساعد آن بچربد. از این رو اگر ارزشهای یك نفر و ارزشهای افرادی كه بر او تأثیر شدید دارند، به جای حمایت كنند، احتمالاً آن شخص مجرم خواهد شد.

4- پیوندهای تبهكارانه یك شخص می‌تواند از جنبه‌های خاص همچون فراوانی، طول مدت و شدت این تماس‌ها متفاوت باشد و در تعیین تأثیر این پیوندها برشخص به ما كمك كند.

نظریه پیوند افتراقی را می‌توان به انواع متحده جرم و بزهكاری نسبت داد. مثلاً برخی از شواهد تبیین آن است كه عده‌ای از جوانان شهری ممكن است برای نشان دادن صفات كله شرقی و جرأت حادثه جویی كه برای آنان بسیار ارزشمند است به محذر روی بیاورند ظاهراً صرف هروئین یك جوان را در چشم همگنانش كسی می‌سازد. (فلدمن، 1968) از این رو شخص با موقعیت مساعدی برای استفاده بیشتر از مواد مخدر روبرو می‌شود.

4- نظریه برچسب (انگ زنی)

این تئوری را گاهی نگرش (رویكرد) واكنش جامعتی به انحرافات نیز می‌نامند.

تئوری انگ زنی با تأكید روی مسأله كلیدی مربوط به نحوه‌ی تكوین حرف انحرافی درباره ریشه‌ها و خاستگاه انحراف اولیه و تفاوت نرخ انحراف برحسب گروه‌ها مسكوت است. با این وجود این نظریه، نوعی كنش متقابل نمادین است و چون در محدوده سنت نظری قرار می‌گیرد، عمدتاً از طرفی چشم انداز آن با كنش متقابل بین منحرفان و سازشكاران سرو كار پیدا می‌كند و از سوی دیگر با مفاهیمی كه اعضای سازمان یا گروه از اعمال و یا عكس‌العملهای دیگران می‌گیرند سرو كار دارد. این نظریه تأكید می‌كند كه نفس رفتار، منحرفان را از غیر منحرفان متمایز می‌سازد، بلكه اعمال اعضای سازشكار جامعه است كه این تمایز را فراهم می‌سازد. این اعضا برخی از رفتارهای انحرافی را تفسیر كرده، برچسب انحرافی را به افراد نسبت می‌دهد.

برچسب خوردگان، جنایتكاران، بزهكاران، معتادان به مواد مخدر، الكلیست ها، روسپیان و بیماران روانی را شامل می‌شود.

5- نظریه ناهماهنگی

از دیدگاه نظریه ناهماهنگی، در سازمان اجتماعی وجود گسترده اعتیاد در برخی نقاط جامعه ناشی از مشخصات سازمان اجتماعی است. مصرف این مواد در برخی از بخشهای جامعه تشویق می‌شود و امكان دسترسی به آن فراهم است.

طرفداران این نظریه در این حالت جامعه را ناهماهنگ می‌دانند زیرا بخشی از مردم قادر به درك و جذب هدفهای جامعه نیستند و یا نمی‌تواننند با وصول به هدفهای مطلوب اجتماعی احساس رضایت و كفایت كنند در نتیجه به الكل و سایر مواد مخدر روی می‌آورند تا رضایتی كه نتوانسته‌اند در رابطه به هدفهای جامعه كسب كنند از طریق دیگر بدست آورند. طرفداران این نظریه از جهات دیگری نیز جامعه را ناهماهنگ می‌دانند. در این حالت هنجارهای غالب اجتماعی مربوط به منع مواد مخدر قادر به تنظیم و نظارت بر مصرف این مواد نیست و از قدرت و نفوذ هنجارهای اجتماعی كه مانع مصرف مواد مخدر هستند، نظیر سایر هنجارها به هنگام تغییرات اجتماعی كاسته می‌شود. از سوی دیگر طرفداران نظریة ناهماهنگی معتقدند كه اگر جامعه قادر به جلوگیری از مصرف این مواد با تهیه و توزیع آن نباشد، دچار ناهماهنگی می‌شود.

6- نظریه انحراف از هنجارها

این نظریه مصرف مواد مخدر را انحراف از هنجارهای جامعه می‌داند. در اذهان مردم عادی، مصرف كننده این مواد كسی است كه احساس مسئوولیت نمی‌كند و به چیزی حزء ارضای اعتیاد در خود نمی‌اندیشد و همسالان یا افراد بدخواه باعث انحراف او شده‌اند. مجریان قانون بیشترین نظر را دارند كه اعتیاد مانند امراض مسری است كه از افراد معتاد به دیگران سرایت می‌كند. جامعه شناسان این نظر را نسبتاً خام می‌دانند و می‌گویند معتاد كسی است كه هنجارهای غالب جامعه را نپذیرفته و درك نكرده است و همانطور كه «مرتون» می‌گوید، هنجارهای غالب را طرد كرده است.

---

قیمت فایل فقط 5,900 تومان

برچسب ها : علل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر , طرح توجیهی علل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر , دانلود علل گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر , روانشناسی , مصرف مواد مخدر , تاریخ ادبیات تحقیق , تاریخچة مواد مخدر در جهان و ایران , آنچه در مورد اعتیاد و مواد مخدر باید بدانیم؟ , , شناخت شخصیت و طرز رفتار معتادین , دانلود طرح توجیهی , پروژه دانشجویی , دانلود پژوهش , دانلود تحق