عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی زیتون

دسته: کشاورزی و زراعت
بازدید: 24 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 62 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 81

درخت زیتون با نام علمی Olea europea گیاهی است همیشه سبز و بومی نواحی گرمسیر كه در صورت وجود 300 میلی متر بارندگی سالیانه كشت دیم آن نیز امكان پذیر می‌باشد براساس محاسبات به عمل آمده در سازمان جهاد كشاورزی زنجان امكان توسعه كشت زیتون تا سطح 20 هزار هكتار قابل دستیابی بوده و می تواند سالیانه حدود 16000 تن روغن زیتون در منطقه تولید نماید كه با محاسبا

قیمت فایل فقط 4,900 تومان

عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی زیتون

چكیده

عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی از مهمترین عوامل كاهش تولید زیتون در دنیا محسوب می گردد. با توجه به اهمیت این محصول، در راستای اجرای برنامه های توسعة كشت زیتون، مطالعات و تحقیقات همه جانبه‌ای در استان های كشور انجام شده است.

باغات زیتون كشور و نیز باغات مادری زیتون درشهرستان طارم علیا واقع در استان زنجان كه كانون تولید قلمه و نهال زیتون در كشور است، از لحاظ عوامل بیماری زایی و تعیین پراكنش هر یك از بیماری ها بررسی شده اند.

باغات مورد بررسی به طور تصادفی انتخاب شده و پس از بررسی درختان موجود در هر باغ، از علائم مشكوك و آلوده به بیماری نمونه برداری و به منظور جداسازی عوامل بیماریزا به آزمایشگاه منتقل شده اند. به روش های معمول آزمایشگاهی و روش های توصیه شده برای هر عامل نسبت به جداسازی ، خالص سازی و اثبات بیماری زایی عوامل قارچی اقدام گردیده و نمونه های مشكوك به عوامل باكتریایی و ویروسی در مؤسسات تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی مورد بررسی قرار گرفته اند. در هر باغ و كل منطقه براساس تعداد درختان بازدید شده و بیمار و تعداد باغات بررسی شده، میزان آلودگی و پراكنش آن ها برآورد گردیده است.

مهمترین عوامل پوسیدگی ریشه و خشكیدگی قلمه ها در ایران عبارتند از
Fusarium solani Pythium ultimum, Rhizoctonia solani,. در نهال های یك ساله موجود در گلدان ها علاوه بر قارچ های مزبور Macrophomina phaseolina, Verticillium dahliae و به ندرت گونه های Phytophthora مشاهده گردیده كه باعث خشكیدگی نهال ها می شدند.

در باغات جدیدالاحداث نیز همه قارچ های فوق الذكر از ریشه و طوقه نهال های جوان بیمار جداسازی گردیده است كه با توجه به اینكه در باغات جدید الاحداث در اراضی بایر احداث می گردند و تقریباً عاری از عوامل مزبور می باشند، به احتمال زیاد این عوامل توسط نهال های آلوده به باغات جدید منتقل شده اند. درباغات كهنسال قارچ های Armillaria mellea, Roselinia necatrix از ریشه درختان در حال زوال جداسازی گردید.

در باغات مسن قارچ‌های بیماری‌زای هوازاد نیز مورد شناسایی قرار گرفتند كه مهمترین آن ها عبارت بودند از Spilocea oleaginum عامل بیماری لكه طاوسی، Hormiscium oleae عامل خشكیدگی نوك سرشاخه ها و گونه های Alternaria  عوامل لكه برگی.

در سال 78 برای كنترل عوامل بیماری زای عامل خشكیدگی قلمه ها و نهال ها اقدام به ضدعفونی خاك مورد استفاده نهالستان ها با متیل بروماید گردید. نتیجة این عمل در كاهش عوامل مزبور بالاخص Verticillium dahliae بسیار رضایتبخش بود.

مقدمه

درخت زیتون با نام علمی Olea europea گیاهی است همیشه سبز و بومی نواحی گرمسیر كه در صورت وجود 300 میلی متر بارندگی سالیانه كشت دیم آن نیز امكان پذیر می‌باشد. براساس محاسبات به عمل آمده در سازمان جهاد كشاورزی زنجان امكان توسعه كشت زیتون تا سطح 20 هزار هكتار قابل دستیابی بوده و می تواند سالیانه حدود 16000 تن روغن زیتون در منطقه تولید نماید كه با محاسبات قیمت روغن زیتون در بازارهای جهانی ( هر تن معادل 800 دلار) ارزش اقتصادی آن سالانه 8/12 میلیون دلار می‌باشد كه می‌تواند تحول عظیمی از نظر اقتصادی و اجتماعی ایجاد نماید.

زیتون در ایران در نواحی طارم، گرگان، مازندران، گیلان، خوزستان، فارس، خوربیانك، رامیان، كوهستان‌های دالاهو، لرستان، كهكیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری، كرمان، قزوین، كردستان و گرمسار كشت می گردد.

در جهان به دلیل اهمیت زیتون و فرآورده های آن درصنایع مختلف، تحقیقات زیادی دربارة كشت و پرورش، آفات و بیماری های گیاهی و ارقام مختلف آن و روش های كنترل آفات و بیماری های این درخت در دنیا صورت گرفته است. در تحقیقات گیاهپزشكی، عوامل بیماری زای متعددی از روی درختان زیتون جدا و گزارش شده است و اهمیت هر یك از آن ها از نظر كمی و كیفی روی محصول مورد توجه قرار گرفته است.

لكه برگی ها، بیماری‌های آوندی، بیماری های ریشه و طوقه و رشد قارچ‌های بیماری زا روی میوه زیتون كه در انبار باعث افزایش اسیدیته روغن می‌شود از جمله عوامل مهمی است كه موجب خسارت در تولید این محصول می گردد.

مهمترین بیماری های درخت زیتون، پژمردگی ورتیسیلیومی، لكه چشم طاووسی، مومی شدن میوه، كپك دوده ای و ماكروفوما، تعیین و تشخیص شده است.

بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی در تمامی كشورهای شمالی مدیترانه، سوریه و كالیفرنیا وجود دارد كه باعث كم شدن عملكرد، خشك شدن شاخه های جوان وخشكیدن كامل درخت می‌شود.

این بیماری را در جنوب سوریه عمده مشكلات پرورش درختان زیتون عنوان می‌نمایند و بررسی های انجام شده در باغات 10-5 ساله نشان می دهد كه آلودگی به این بیماری تا 29/49 درصد باغات وجود داشته و در جایی كه در سال های قبل از احداث باغ سبزیجات مانند گوجه فرنگی كشت می شده است این بیماری شیوع بیشتری داشته است.

بیماری های مهم درختان زیتون دركشورهای مدیترانه ای عبارتند از گال باكتری با عامل Pseudomonas syringae، لكه چشم طاووسی با عامل (Spiloceae oleagina) با گسترش زیاد و قابل توجه و شدت بالا در كلیه مناطق كشت زیتون، پژمردگی  وریتسیلیومی با عامل Verticillium dahliae  و آنتراكنوز زیتون با عامل Glomerella cingulata با توسعه و گسترش محدود وكم ولی شدت بالا در درختان آلوده و دیگر بیماری میوه با عامل Mycocentrospora cladosprioides و Camarosporium dalmatica و نكروز باعامل Phoma incompta و دیگر بیماری ها كه از قارچ های كم اهمیت می باشند.

در ایتالیا بیماری هایی كه روی اپیدمیولوژی و روش های كنترل آن ها به منظور اجرای یك برنامة تلفیقی در جهت كنترل بیماری و كاهش دفعات مبارزات شیمیایی تحقیقاتی صورت گرفته است، عبارتند از پوسیدگی های ریشه، لكه برگی ها باگال باكتریایی و خسارت نماتدهای گیاهی و خشكیدن درختان.

بیماری كه چشم طاووسی با گستردگی زیاد در مناطق مدیترانه‌ای به عنوان مهمترین عامل كاهش محصول و بیماری گال باكتریایی با آلودگی شدید در یونان گزارش شده است.

در سال 1994 در ایتالیا قارچ Phoma incompta را به عنوان عامل جدید بیماری كه موجب تغییر رنگ آوندهای چوبی، قهوه ای شدن برگ ها و خشكیدگی شاخه‌های جوان می‌شود معرفی نمودند.

علائمی از سكته ، بد شكلی و داسی شدن برگ و زردی از علائم بیماری های ویروسی بر روی درختان زیتون می باشد، ضمن اینكه تلاش برای تشخیص ایزوله های عامل بیماری ناموفق بوده است با عمل پیوند نیز به طور رضایت بخش نتوانسته اند علائم را انتقال دهند. درسال 1976 در ایتالیا یك ایزوله ویروس از درخت زیتون جدا گردید كه هیچ علائمی روی آن نداشته است، این ویروس استرینی از SLRV بوده كه روی درختان گیلاس و زردآلو نیز دیده می‌شود و در قسمت مركزی ایتالیا تنها در یك مورد روی درختان بد شكلی برگ و میوه ایجاد نموده است. بعدها نیز تعدادی ویروس از درختان زیتون جدا شده است كه بدون علائم بوده اند.

در سال 1343، اسكندری از نواحی شمالی ایران ، بیماری لكه طاووسی را جمع آوری و قارچ های Harmiscium olea, Spiloceae نیز توسط ارشاد در سال های 1356 از درختان زیتون گزارش گردید.

براساس طرح های تحقیقاتی و نمونه برداری ها و مطالعات موردی در منطقه طارم و شمال كشور از قسمت های ریشه و برگ زیتون قارچ های Fusarium oxysporum ، Armillariella mellea، Verticillium dahliae، V.alboatrum، Marssonia olivarum ، Phoma sp، Botrytis cinerae ، Nigrospora sp و Spiloceae oleagina جدا گردیده است.

پوسیدگی ریشه ناشی از Fusarium solani در قلمستان ها و Rhizoctonia sp و Pythium sp، Macrophoma phaseolina توسط افشاری آزاد و همكاران در سال 1377 از درختان زیتون گزارش شده است.

صارمی در سال 1379 قارچ های Fusarium solani را علت مرگ نهال های اولیه زیتون و Verticillium dahliae را عامل Opoplexy و مرگ سریع نهال های جوان و شاخه های درختان مسن و Cycloconium oleaginum را عامل لكه چشم طاووسی برگ زیتون و قارچ Phoma sp را عامل لكه گرد و كوچك مدور در سطح برگ ها را در مناطق طارم زنجان، رودبار، گرگان، مشهد، و اطراف قم گزارش نموده است.

از زمان شروع اجرای طرح توسعه باغات زیتون تاكنون، عارضه خشكیدگی نهال ها در مبادی تولید و درختان جوان در باغات جدید الاحداث خسارات سنگینی به تولید كنندگان نهال و باغداران كشور وارد ساخته است. عوامل بیماری زای دخیل در ایجاد این عارضه از سال 1376 تاكنون در نقاط مختلف كشور جداسازی، شناسایی و گزارش گردیده است.

نظر به اینكه احتمال می رفت بخشی از آلودگی ها ناشی از تهیه قلمه از درختان مادری آلوده باشد، لذا درختان زیتون باغات منتخب برای قلمه گیری از نظر آلودگی به عوامل بیماری زا به ویژه بیماری آوندی مورد بررسی قرار گرفتند. برای این منظور درختان مادری زیتون در هر منطقه قبل از شروع فصل قلمه گیری ( نیمه دوم شهریور و نیمه دوم اسفند) مورد بررسی و بازدید قرار گرفتند و پس از ثبت تعداد درختان وارقام موجود در هر باغ، از درختانی كه دارای علائم پژمردگی یا خشكیدگی بودند نمونه برداری و به آزمایشگاه منتقل گردیدند. نمونه ها پس از ضدعفونی سطحی در محیط كشت های PDA، CMA و زاپك – الكل مورد كشت قرار گرفته و در دمای 25 درجه سانتی گراد به مدت 7-3 روز نگه داری گردیدند. پس از ظهور كلنی قارچ ها و خالص سازی آن ها اقدام به مطالعه میكروسكوپی و شناسایی گردید. نتایج بررسی ها در استان گلستان نشان داد كه مهمترین بیماری‌های شایع در درختان مادری زیتون این استان ، پژمردگی وریتسلیومی با عامل Verticillcum dahliae و لكه چشم طاووسی با عامل Cycloconium oleaginum می‌باشد. پژمردگی وریتسلیومی در تمام باغات منتخب استان گلستان وجود داشت. متوسط آلودگی به V.dahliae در باغ مدیریت كشاورزی كردكوی 2/3% و C.oleaginum 6/38% برآورد گردید. در بین 13 رقم موجود در باغ مزبور، بیشترین آلودگی به ورتیسلیوم در ارقام كنسروالیا (14%)، سویلانا(10%) و ماری (9%) مشاهده گردید. در ارقام كروناكی، مانزانیلا، والانولیا و كالامون آلودگی مشاهده نشد. آلودگی به سیكلوكونیوم نیز تقریباً در تمام ارقام مشاهده می شد. ارقام زرد (95%)، آمیگدالولیا (85%)، سویلانا (75%) بیشترین آلودگی را داشتند، در حالیكه ارقام كروناكی، بلدی و والانولیا كمترین آلودگی را نشان می‌دادند. در استان زنجان 1/12% درختان باغات منتخب زیتون دارای علائم سرخشكیدگی شاخه ها، 7/12% درختان دارای علائم لكه چشم طاووسی، 6/5% درختان دارای پوسیدگی ریشه و طوقه ناشی از Armillariella mellea  و 5/1% درختان دارای علائم پژمردگی وریتسلیومی بودند و از آن ها V.dahliae جداسازی و بیماری زایی آن ها به اثبات رسید. در استان گیلان (حومه رودبار، منجیل، لوشان و رستم آباد) از بین عوامل بیماری زا C.oleaginum عامل لكه چشم طاووسی و Botrytis cinerea عامل سرخشكیدگی شاخه ها از فراوانی بیشتری برخوردار بودند. قارچ V.dahliae تنها از تعداد معدودی از درختان جداسازی گردید.

به منظور بررسی فعالیت نماتدهای پارازیت گیاهی از خاك گلدان های حاوی قلمه و نهال های زیتون، آن هایی كه پژمرده یا خشك شده اند را به روش استفاده الك و سانتریفوژ جداسازی و بعد از بررسی عدم وجود و یا وجود نماتدهای پارازیت گیاهی در نمونه ها مشخص می گردد كه این عمل در استان گیلان انجام شده و نماتد شناسایی شده و تحقیقاتی روی آن ها صورت گرفته است.

در آخر لازم به ذكر است كه زیتون گیاهی است مقاوم به كم آبی و سازگار با خاك های كم مایه و به تعبیری محصول ثروتمند خاك های فقیر است ، این گیاه بومی آسیای غربی( ایران، اردن، عراق) بوده و در ایران تا قبل از اجرای طرح توسعه، زیتون منحصراً‌ در شیب های تند، سنگلاخ و كم آب دره سفید رود، رودبار، منجیل و طارم با سطح زیر كشت 6500 هكتار كشت می شد و در مناطق دیگر مثل گرگان و مازندران به دلیل عدم توجه، درختان زیتون از بین رفته و تنها نشانه هایی از آن به جا مانده است.

روش تحقیق و بررسی:

1- بازدید و نمونه برداری: در طول سال های 76و77و78 توسط مجریان تحقیق، به طور مستمر از باغات و نهالستان های كشور بازدید به عمل آمد و به منظور ارزیابی و تعیین وضعیت آلودگی درختان مادری زیتون، چندین باغ مادری به طور پراكنده انتخاب شده و مشخصات هر باغ، محل جغرافیایی ، مساحت، روش و دور آبیاری، ارقام درختان، تعداد درختان و علائم مشاهده شده ثبت گردید. با توجه به مساحت باغ و تعداد درختان موجود در آن، تعدادی از درختان به طور تصادفی مورد بررسی قرار گرفت و علائم غیرطبیعی و عوارض موجود و علائم شناخته شده بیماری های درخت زیتون یادداشت و از اندام های دارای علائم و بیمار نمونه برداری گردید. درختان از نظر ماكروسكوپی به دقت بررسی و در صورت وجود علائم غیرطبیعی در اندام های هوایی درخت، علائم مزبور یادداشت و ثبت گردید. با مشاهدة علائم پژمردگی و زوال تدریجی درخت ، خاك اطراف ریشه و طوقه را كنار زده و اندام های زیرزمینی هم بررسی شد و همان طور كه اشاره شد بافت های بیمار یا مشكوك به بیماری جمع آوری و نمونه برداری گردید. نمونه ها با ذكر مشخصات در كیسه های پلاستیكی جهت بررسی های آزمایشگاهی و جداسازی عوامل بیماری زا به آزمایشگاه منتقل گردیدند. علائم و نمونه های بیماری های احتمالی ویروسی نیز توسط محققان به بخش تحقیقات ویروس شناسی موسسات تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی جمع آوری و در بخش های مزبور مورد بررسی قرار گرفتند.

2- كشت نمونه ها : اندام های آلوده (ریشه، طوقه ، تنه و برگ) پس از شستشو در آب جاری به قطعات كوچك تقسیم و به طور جداگانه توسط هیپوكلریت سدیم 5/0 درصد به مدت 3 دقیقه ضدعفونی سطحی گردید. سپس قطعات ضدعفونی شده در محیط كشت های PDA، زاپك – الكل (CzaPek) و CMA كشت و به مدت 4-3 روز در دمای 25 درجه سانتی ‌گراد نگه داری گردید. پس از ظهور كلنی ها از طریق نوك ریسه یا تك اسپور در روی محیط كشت WA اقدام به خالص سازی گردید. جدایه های خالص سازی شده مجدداً بر روی SEA منتقل و در 4 درجه سانتی گراد برای بررسی های بعد نگه داری گردید.

3- شناسایی :جدایه های خالص سازی شده در زیر میكروسكوپ نوری براساس خصوصیات مورفولوژیكی مطالعه و با استفاده از كلیدهای شناسایی مورد شناسایی مقدماتی قرار گرفتند.

4- اثبات بیماری‌زایی :  به منظور انجام تست بیماری زایی عوامل جداسازی شده معمولاً از نهال هایی كه در گلدان های پلاستیكی ضدعفونی شده و خاك استریل پرورش داده شده بودند، استفاده می‌شود. در مورد قارچ های هوازاد و عوامل بیماری زایی برگی به روش مالش سوسپانسیون اسپور قارچ توسط قلمو بر روی سطح برگ ها یا از طریق اسپورپاشی روی اندام های هوایی عمل می‌شود. سپس به مدت 48 ساعت به وسیله قرار دادن پوشش پلاستیكی روی نهال های تلقیح شده رطوبت مورد نیاز تأمین می گردد و یا نهال های تلقیح شده را تحت شرایط مرطوب و دمای مناسب قرار می‌دهند

جهت دریافت فایل عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی زیتونلطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 4,900 تومان

برچسب ها : عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی زیتون , طرح توجیهی عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی زیتون , دانلود عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی زیتون , عوامل بیماری زای قارچی , باكتریایی زیتون , بیماری زای قارچی , کشاورزی , زراعت , اثبات بیماری‌زایی , درختان زیتون , دامداری , خشكیدگی قلمه ها , تولید زیتون , عوامل بیماری زای قارچی و باكتریایی , شناسایی , دانلود طرح