مقاله بررسی حاشیه نشینی

دسته: علوم انسانی
بازدید: 29 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 12 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 16

مقاله بررسی حاشیه نشینی در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

مقاله بررسی حاشیه نشینی در 16 صفحه ورد قابل ویرایش

به نام یگانه هستی بخش

طرح مسأله

حاشیه نشین به مفهوم كلی به كسی گفته می شود كه در اكثر سكونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام ا قتصادی شهر شود و از خدماتی شهری استفاده كند . حاشیه نشینی در پی وجود یك اقتصاد ناسالم  و بسیار و در كنار سایر عوامل بر مشكلات شهری افزوده است .

حاشیه نشینی از آنجا كه بر حاصل زندگی جمعی انسان هاست ، پدیده ای اجتماعی  می باشد . این مسأله تنها مختص كشورهای جهان سوم نیست ، بلكه در كشورهای پیشرفته نیز می توان نمونه هایی از حاشیه نشین را البته با اختلافاتی از نظر كمی و كیفی مشاهده كرد . لیكن آمارنشان می دهد كه این مسأله به صورت حاد تری دامنگیر كشورهای در حال توسعه ا ست . بنابرگزارش سازمان ملل متحد در سال 1981 ، از هر 5 شهر نشین كشورهای در حال توسعه ، دو تن زاغه نشین بوده اند كه این مقدار 40% جامعه آنان را شامل می شده است . در سال 1990 این رقم به 50% رسیده است و در آن زمان پیش بینی شده كه تا سال 2000 به 62% خواهد رسید .

البته باید گفت در شهرهای ایران حاشیه نیسن به آن شكل كه در بسیاری از شهرهای كشورهای در حال توسعه مثل مكزیكوسیتی یا قاهره قابل مشاهده  است وجود ندارد . اما به هر  حال این مسأله در ایران نیز خود را به عنوان معصل حادی كه قابل طرح و به درستی است ، نشان داده است !

در این تحقیق سعی بر آن بوده است كه به این سؤالات پاسخ داده شود :

الف – علل ایجاد پدیده ای به نام حاشیه نشینی  ( امكان غیر رسمی ) چیست ؟

ب – را محل های موجود برای مقابله با اسكان غیر رسمی كدامند ؟



اقتصاد شهری :

مربو ط به متن اقتصاد شهری : با توجه به اینكه حشاشیه نشینی از مسائل و مشكلات اتباع شهری است و بعلاوه مانند سایر مشكلات شهری جنبة اقتصادی هم دارد ، از مسائل مورد بررسی در اقتصاد شهری می باشد .



یاد داشت ها :

2- عابدین در كوش ، سعید ، در آمدی به اقتصاد شهری ، صص 2 و 3 .

3- مشهدی زاده دهاقانی ، ناصر ، تحلیلی از ویژگیهای مثل در ایران . صص120و121 .



فهرت منابع و مآخذ :

12 عابدین در كوش ، سعید ، در آمدی به اقتصادی شهری ، مركز نشر دانشگاهی ،چاپ چهارم .1380.



نیم نگاهی به معنا و مفهوم اسكان غیر رسمی ( حاشیه نشینی )

امكان غیر رسمی از جمله پدیده های ناشی از شهر نشینی شتابان معاصر از جلوه های بارز فقر شهری است كه در شكلی برنامه ریزی نشده و خود روی یدر درون یا اطراف شهر ها ظاهر شده است . سكونتگاه های غیر رسمی با تجمعی از اقشار كم در آمد و غالباً با مشاغل غیر رسمی و نازل و شیوه ای از شهر نشنینی ناپایدار  همراه هستند و زمینه مناسبی برای بروز آسیب های اجتماعی به شمار می روند .

اسكان غیر رسمی در ت مدن تخصصی علوم مربوط به اجتماع در شهر ، با عنوان  های دیگری چون حاشیه نشینی ، اسكان خود روی ، اسكان نابهجار یا نابسامان ، امكان عدوانی ، آلونك  و زاغه و اصطلاحاتی از این قبیل نیز خوانده شده است . از این جهت  در این تحقیق این مسأله را با نامهای مختلف به كار می بریم . 2

از دیدگاه شهر سازی حاشیه نشینی نوعی اسكان غیر رسمی و شیوه ای از سكونت موقت تلقی می شود كه درخارج از محدوده های شهری در زمین هایی كه برای توسته شهری پیش بینی نشده اند ، شكل می گیرد و بسا ساخت و ساز غیر قانونی و تغییر كاربری زمین های كشاورزی همراه است .

البته باید گفت گرچه بسیاری  یا به عبارتی بیشتر حاشیه نشینان در حاشیه  شهرها زندگی می كنند ، اما بسیارند افرادی كه در داخل محدوده شهری زندگی می كنند ، ولی جزو حایشه نشینان به حساب می آیند . برعكس ، كسانی هم هستند كه در حاشیه شهرها زندگی می كنند ، لیكن حاشیه نشین نیستند.3

حاشیه نشینان گروههای اجتماعی هستند كه در شهرها پدید می آیند . حاشیه نشینان شهری معمولاً بر سر دوراهی مرحله گذار اجتماعی هستند . به این صورت كه اولاً ، كسانی كه به طور موقت وارد شهر می شوند به مسكن موقت احتیاج دارند . این افراد شهری كه از نظر اقتصادی و اجتماعی از شهرها رانده شده اند به علت كمی دستمزد و دیگر اجتماعی جاشیه نشین می شوند .

ضمناً قابل تاكید است كه به دلایل وجود حرمت در خیلی از موارد تصرفات عداونی نبوده و حاشیه نشینان با میزانی از توان مانی به پیرامون شهر آمده و برای زمین وساختمان مسكن خود پرداختهای قابل توجهی  ( نسبت به روستای مبدأ) می نمایند ولزوماً از نظر اقتصادی و اجتماعی حاشیه نشینی شهر اصلی نبوده و بعضاً از داخل شهر به این مكانها رانده شده اند ، هر چند عمده آنها روستا زاده هستند .4

بازار رسمی ( مدیریت شهری ، طرحهای توسعه شهری ، اراضی شهری ) برای پذیرش اقشار كم در آمد شهری و روستایی و تأمین مسكن ایشان سازماندهی نشده است ؛ ولی بازار یغیر رسمی ( زمین غیر رسمی ، مصالح غیر رسمی ، نیروی كار غیر رسمی ) جنگلی به طور متناوب و بسیار ماهرانه برای پذیرش این اقشار سازماندهی شده اند . به عبارتی بازار غیر رسمی با حداكثر سود برنده و مدیریت شهری با حداكثر هزینه بازندة این جریان هستند .

در فاصله سالهای 80-1370 تحولات مختلفی در سكونتگاههای غیر رسمی یا اجتماعات آلونكی رخ داده است .از جمله این تحولات ، افزایش خانوارهایی است كه از سكونتگاه های رسمی درون شهرهای بزرگ – به خصوص تهران – به سكونتگاه های غیر سرسمی یا اجتماعات آلونكی نقل مكان می كنند . مهمترین دلیل این امر مشكلات اقتصادی خانوارهای شهری از یك سو و تعامل برخی دیگر از شهر نشنیان برای به كف آوردن مبالغی به منظور سرمایه گذاری و كسب درآمد برای هزینه كردن ماهیانه است ؛ و یا گروهی نیز برای حذف هزینه مسكن رسمی ( اجاره بها ) ترجیح می دهند مسكن در اجتماعات آلونكی خریداری كنند .

از دیگر موارد فقیر تر شدن اكثریت ساكنان اجتماعات رسمی در ده سال اخیر می باشد . خانوارها درده سال گذشته اقلامی را از زندگی خود خارج كرده اند  تا به  فروش برسانند ، به همین دلیل برخی اقلام كنار گذاشته شده ،  دو ماده به زندگی بازگشته اند . چراغهای خوراكپزی و ایجاد گرما به نام و آلود از آن جمله اند . البته تحولات دیگر بسیارند ، كه در اینجا فرصت پرداختن به همه آنها نمی باشد .6

در یك جمعبندی در باب تعریف  و مفهوم اینگونه سكونتگاهها كه در درون یا مجاور شهرها ( محدوده استحفاظی یا منطقه كلان شهری ) شكل می گیرند ، می توا ن به مشخصه های زیر اشاره كرد :

الف ساخت و ساز آنها به صورت خودرو یا بدون رعایت قواعد اصول مصوب شهری با پروانة ساختمان انجام گرفته باشد.

ب – در ا كثریت واحد های مسكونی آنها اصول فنی ساختمان رعایت نشده باشد ، هر چند از مصالح ساختمانی متعارف ساخته شده باشند .

ج – هر چند واحدهای مسكونی از برخی خدمات چون آب یا برق یا مدرسه برخوردار باشند اما كل خدمات زیر بنایی و اجتماعی نظام یافته و حد معمولی كمبود یا نبود خدمات و پایین تر نباشد .

د – از لحاظ كاربری زمین كمبود های چشم گیر ، باز دارنده و ناكار آمد برای فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی ، فضای سبز ، معابر و غیره وجود داشته باشد .

هـ – اكثریت ساكنان آنها را  گروه های كم در آمد تشكیل می دهند .

و- از نظر شكل با باقی شهر سنخیت نداشته و از نظر محتوی نظارت اجتماعی كم و ناهنجاری شهری دیده می شود.

نارسایی های فوق و استفادة غیر كار آمد از زمین و آشفتگی كالبدی و نازیبایی  ، كیفیت پایین محیط زیست و عدم وجود امنیت كافی و تجمیع مهاجرین از مبدأ مشترك یا قومیت مشابه ، از ویژگیهای این گونه سكونتگاه هاست.7

قابل ذكر است ، اگر چه بعضی ، نابهنجاری و آسیب های اجتماعی را نیز یكی از خصوصیات این جوامع می دانند ، لیكن باید گفت « آلونك نشینی را به هیچ وجه نباید به معنی دست یازی به جرائم اجتماعی و درگیر بودن با آسیب های اجتماعی به حساب آورد.»8 غالباً محیط زندگی و شرایط موجود در این سكونتگاه ها برانگیزاننده نابهنجاری وآسیب های اجتماعی می باشد : لین خود مردم این مناطق متهم به داشتن ضعف در رفتارهای اجتماهی نمی باشند .9
نتیجه گیری و برآیند

از دهه 50 تا به امروز این پدیده با سرعت و شدت گسترش یافته است . حتی پاسخ های نسبی به مسأله ممكن این كانون ها نیز موجب تعدیل آن نشده است . برخی از تحلیل ها و سیاست های اخیر نیز عمدتاً بر حل مشكل مسكن آنها متمركز شده اند ، در حالی كه به نظر می رسد ریشه های مسأله به نظام اقتصادی – اجتماعی و نارسایی های ان بر می گردد و راه حل این مسأله بایستی به اشتغال و در آمد ، بهداشت و درمان ، اموزش و مهارت فنی و كل فرایند زندگی تعمیم یابد : بنابراین ، بدیهی است تاهنگامی كه سیاسیتی كلان – منسجم و فراگیر – شكل نگیرد تا هماهنگ با رشد و توسعه اقتصادی نگرش های خرد مقیاس ما را درجهت حل مشكل و جلوگیری از تباهی بیشتر حمایت كند و سایر بخش ها (آموزش و پرورش ، بهداشت ، اشتغال  و مانند اینها ) نیز از این رویكرد ها پشتیبانی نكنند ، نمی توان به حل ریشه ای مسأل امیدوار بود . حال اگر به نسل دوم و نسل های بعدی این سكونتگاه ها كه خواستها و مطالبات شهری و شهروندی دارند نیز توجه كنیم ، موضوع جدی ترهم خواهد شد.18


یادداشت ها

1-مشهدی زاده دهاقانی ، ناصر ، تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران ، صص 119-121.

2- علی آبادی ، جواد . اسكن غیر رسمی و شهرداریها ، شهرداریها ، سال چهارم ، شماره 45 ، بهمن 1381، ص 5.

3-برآبادی ، محمود ، حاشیه نشینی پدیده ای به قدمت شهر نشینی ، شهرداریها ، سال چهارم ، شماره 45 ، بهمن 1381 ، ص 48 .

4-عسگری طباطبائی ، اسدا. . . . بررسی اجمالی  از پدیده  بافتهای پیرامونی و یا حاشیه نشنیی در ایران ، هفت – شهر ، سال سوم ، شماره هشتم ، تابستان 81، صص 102-103.

1-   خضرایی ، فرزین ، توانمند سازی در اسكان غیر رسمی ، هفت شهر ، سال سوم ، شماره هشتم ، تابستان 81، ص 59.

2-  آقای دكتر شیخی ، اجتماعات آلونكی پدیده ای فراتر از حاشیه و حاشیه نشینی ، شهرداری ها سال سوم ، شمارة 26 دی 1380 ، صص 34 و 35 .

3-  سازمان بهران و بهسازی شهری ، جمعبندی كمیتة تخصصی استان غیر رسمی ، هفت شهر ، سال سوم ، شمارة هشتم ، تابستان 81، صص 112و113.

4-   اقای دكتر پیران ، آلونك نشنی در تهران ، نشریه سیاسی ، اقتصادی ، شماره هفتم ، ص 33.

5-   صفوی ، علی ، توانمند سازی و ساماندهی امكان غیر رسمی :تجربة زاهدان ، شهرداریها ، شماره 46 ، سال چهارم ، اسفند 1381 ، ص 64.

جهت دریافت فایل مقاله بررسی حاشیه نشینی لطفا آن را خریداری نمایید

قیمت فایل فقط 3,000 تومان

برچسب ها : تحقیق بررسی حاشیه نشینی , پروژه بررسی حاشیه نشینی , مقاله بررسی حاشیه نشینی , دانلود تحقیق بررسی حاشیه نشینی , بررسی حاشیه نشینی , حاشیه نشینی